Grypa świń

Grypa świń (swine influenza - SI) jest ostrą, zakaźną i zaraźliwą chorobą, przebiegającą z wysoką gorączką, posmutnieniem, kaszlem, dusznością oraz wyciekiem z oczu i nosa. Występuje ona jako enzootia, obejmując w ciągu 1-2 dni całe stado; trwa 5 dni, po czym szóstego-siódmego dnia następuje nagłe zdrowienie. Śmiertelność jest niska i wynosi 1-4%.

Ze względu na znaczną zmienność antygenów wirusa, a w szczególności jego dwóch glikoprotein powierzchniowych: hemaglutyniny i neuraminidazy, skuteczność działań profilaktycznych przeciw grypie świń jest ograniczona. Straty związane z wystąpieniem grypy wynikają przede wszystkim z utraty oraz zahamowania przyrostów m.c. W Wielkiej Brytanii skalę strat z powodu grypy świń szacuje się na 60 milionów funtów. Rezultaty wielu badań wskazują na udział wirusów grypy świń w chorobie ludzi.

Czynnik etiologiczny

Chorobę wywołuje pneumotropowy wirus grypy świń typu A (SIV), którego działanie patogenne wzmagane jest często przez inne zarazki (Actinobacillus pleu-ropneumoniae, Pasteurella multocida) oraz złe warunki środowiskowe (zimno, wilgoć, duża dobowa amplituda temperatury). Wirusy grypy zaklasyfikowane są do trzech typów: A, B i C. Podstawą klasyfikacji są różnice antygenowe między głównymi białkami wirionu, to znaczy, białkiem M i nukleoproteiną NP. Najważniejszy z punktu widzenia zakażeń świń typ A dzielony jest na podtypy w oparciu o właściwości ich antygenów powierzchniowych - neuraminidazy (NA) i hemaglutyniny (HA). W zakresie typu A wyróżnia się aż 15 podtypów antygenowych HA (H1-H15) i 9 NA (N1-N9). W etiologii grypy świń największe praktyczne znaczenie mają szczepy H1N1, które wywołują ostrą postać influenzy u świń, podczas gdy szczepy o wzorze antygenowym H3N2, mają mniejsze znaczenie epizootyczne. W Polsce w gospodarstwach wielkotowarowych stwierdza się typowe przypadki grypy na tle zakażeń przede wszystkim szczepem H1N1.
W roku 1999 w USA wyizolowano od świń nowy szczep wirusa grypy o wzorze H1N2. Przeciwciała dla tego szczepu stwierdza się już w europejskich stadach świń, między innymi we Włoszech.

Objawy kliniczne

Choroba rozpoczyna się znaczną gorączką (41-42°C), ogólnym posmutnieniem, niechęcią do jedzenia i do ruchu. W całym stadzie w kolejnych dotkniętych chorobą grupach świń słychać napadowy kaszel - zwłaszcza po zmuszeniu zwierząt do ruchu lub rano po wejściu do chlewni i zadaniu paszy. Równocześnie zaznaczają się objawy duszności mieszanej, występuje zapalenie spojówek wraz z wysiękiem surowiczym, który wypływa także z nozdrzy. W tym okresie świnie chudną. Objawy chorobowe utrzymują się 5-6 dni i zanikają tak szybko - jak nagle powstały. Zachorowalność na grypę sięga 100%, a śmiertelność jest niewielka i mieści się zazwyczaj w granicach 1-2%.
Stwierdzono, że prosięta urodzone przez maciory, które przechorowały influenzę w okresie ciąży, były mniejsze i niektóre z nich ginęły. Uszkadzające działanie wirusa na płody, wykazano także po sztucznym zakażeniu macior prośnych. Analogiczne przypadki stwierdzano po zakażeniu naturalnym, przy czym największe uszkodzenie płodów i śmiertelność nowo narodzonych prosiąt występowały u macior, które przechorowały influenzę w pierwszym miesiącu ciąży.

Pobieranie i przesyłanie materiału do badań

Do badań wirusologicznych najbardziej nadają się wymazy z nosa, które pobierać należy od zwierząt na początku choroby. Przesyłane próbki nie mogą wysychać, dlatego najlepiej jest je dostarczać do laboratorium w 40-procentowym glicerolu. Do badań serologicznych przekazać należy surowicę krwi uzyskaną od świń, u których objawy kliniczne choroby wystąpiły co najmniej 10 dni wcześniej.

Zwalczanie

chorób świń stosowane są swoiste szczepionki (Suvaxyn, Flu-3, Duphar), zawierające inaktywowany antygen H1N1. Szczepionki te zawierają adiuwant olejowy. Stosuje się je dwukrotnie w odstępie 3 tygodni. Uodpornia się przede wszystkim warchlaki.

Grypa świń nie podlega rejestracji i zwalczaniu.
Spożywanie mięsa wieprzowego jest bezpieczne. Wirus grypy ginie w temperaturze 70 stopni. Gotowanie, sparzenie, pieczenie powoduje zabicie wirusa.

Informacje zawarte w tym artykule pochodzą z książki: Zygmunt Pejsak - "CHOROBY ŚWIŃ".